به گزارش قدس خراسان، در میان پیام‌های مردمی که به تحریریه قدس خراسان می‌رسند گله و شکایت اقشار متوسط و ضعیف جامعه درباره گرانی اجناس متفاوت از جمله گوشت قرمز گوسفندی تعداد قابل توجهی دارند؛ مثلاً خانمی پیام داده و گفته است: «چطور با حقوق کارگری همسرم در کنار هزینه اجاره خانه و تحصیل دو فرزندم توان خرید گوشت کیلویی ۵۰۰ تا ۶۵۰ هزار تومانی را داشته باشیم؟ چرا باید گوشت گوسفند این قدر گران شود که خوردنش برای ما آرزو باشد؟»، دردی که در این پیام و پیام‌های مشابه آن احساس می‌شود این روزها بر جان حتی طبقه متوسط به بالای جامعه هم افتاده، این قدر همه‌گیر است که نمی‌شود گفت فقط یک مصداق از یک خانواده مستمند است.
به سراغ رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی می‌رویم و علت گرانی گوشت قرمز را از او می‌پرسیم، مجید مهدوی در پاسخ به این چرایی می‌گوید: ریشه این جریان به شروع خشکسالی‌ها در انتهای سال ۹۸ برمی‌گردد که در این سال میانگین بارش استان ۳۲۰میلیمتر بود، البته در بازه سال ۹۹ بارندگی افزایش پیدا کرد ولی پس از آن به مرور کم شد به طوری که میانگین بارش‌های استان در حال حاضر به ۷۰میلیمتر رسیده است.
وابستگی دامداری به نهاده‌های وارداتی
وی خشکسالی را علت وابستگی دام‌های سبک به نهاده‌های دامی و وارداتی می‌داند و یادآور می‌شود: در گذشته دام سبک ما که به آن دام روستایی یا سنتی هم می‌گویند، در روستا پرورانده می‌شد و این دام‌ها از مراتع و یا از علف سبز جو که در روستا کشت می‌شد تغذیه می‌کردند.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی می‌افزاید: این دام‌ها فقط در بازه‌های زمانی کوتاهی در زمستان به روستا برمی‌گشتند و از جو، ذرت یا کاه به عنوان خوراک آن‌ها استفاده می‌شد، وقتی خشکسالی ایجاد شد و مراتع برای چرای دام از بین رفت و مزارع هم فقیر شدند، روستاییان یا دامداران مجبور شدند از جو در طول زمان بیشتری استفاده کنند.
مهدوی در تشریح این وابستگی به نهاده‌های دامی تصریح می‌کند: پس از این موضوع برای اینکه راندمان تغذیه دام افزایش پیدا کند موضوع کنسانتره ترویج شد یعنی ترکیبی از جو، ذرت و غذاهای متراکم که برای تغذیه دام سبک در نظر گرفته شد.
وی به افزایش تقاضا اشاره و عنوان می‌کند: این افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت در نهاده‌ها شد و این افزایش قیمت که در تأمین نهاده‌ها اتفاق افتاد سبب این شد توان دامدار روستایی در نگهداری دام خود روز به روز کم شود.
فروش دام برای تغذیه دام
رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی با مثالی به شرح این موضوع می‌پردازد و می‌گوید: فرض کنیم دامداری ۱۰۰میش دارد که از این تعداد میش، ۱۰۰رأس بره گرفته است. محصول تولیدی دامدار بره است که تلاش می‌کند آن را با چنگ و دندان حفظ کند. افزایش قیمت نهاده دام، نبود نقدینگی در دست کشاورز دامدار و تقاضای زیاد برای نهاده‌های وارداتی سبب شد این دامداران دو کار انجام بدهند؛ یا بره‌ای که میش نشده است را بفروشند که به اصطلاح به آن غوره‌فروشی می‌گویند یا خود میش را بفروشند که بتوانند هزینه تغذیه بره‌ها را بدهند.
مهدوی ادامه می‌دهد: این مرحله سه دوره یعنی سه سال از سال ۹۹ تاکنون برای دامدار ما تکرار شد و دامداری که ۱۰۰رأس میش داشت به مرور تمام بره‌ها و میش‌های خود را برای تهیه نهاده دامی فروخت و به قول شیمیدان‌ها یک آنتروپی منفی ایجاد شد.
وی عنوان می‌کند: در اوج شکوفایی در سال ۹۸ تعداد دام سبک استان بنا به آمار ۷میلیون و ۸۸۰رأس یا به قول دیگری ۸میلیون و ۲۰۰هزار رأس بوده که قطعاً بیش از ۵۰درصد و در یک نقل دیگر بیش از ۷۰درصد دام مولد ما به مرور از میان رفته است.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی به اتفاق مهم دیگری در ناتوان شدن دامداران روستایی در نگهداری دام خود اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: در خرداد ۱۴۰۱ و پس از مردمی‌سازی یارانه‌ها، قیمت نهاده‌ها ۶/۵برابر شد و قیمت جو که پیش از آن در مبادی ورودی یک هزار و ۸۰۰ تومان بود به ۱۱هزار و ۳۰۰تومان رسید و موجب تشدید کم‌توانی دامدار در از بین رفتن دام سبک شد.
به گفته مهدوی با این اتفاق دامدار مجبور بود دام خود را بفروشد و چون عرضه دام در میادین بازار دام خیلی زیاد بود قیمت دام خیلی پایین آمد و زیان انباشته دامدار افزایش کم‌سابقه‌ای داشت.
او ادامه می‌دهد: در حال حاضر به دلیل کاهش بسیار زیاد دام مولد تعداد بره‌هایی که باید به بازار وارد شوند و گوشت ما را تأمین کنند به شدت کم است و با کاهش عرضه و ثابت ماندن تقاضا و یا افزایش تقاضا به ویژه در مشهد و خراسان رضوی به دلیل زائرپذیر بودن و نوع بافت شهر مشهد به دلیل مهاجرپذیر بودن در حال حاضر قیمت گوشت افزایش چشمگیری داشته باشد.
عرضه و تقاضا حاکم بازار است
رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی حل این مشکل را زمانبر می‌داند و تشریح می‌کند: ایجاد این کمبود یک مسیر سه یا چهار ساله بوده و راهکار حل مشکل این است که از ایجاد تکانه شدید در بحث دامداری جلوگیری شود و در راستای احیای دامپروری سبک روستایی و جمعیت این دام‌ها کمک و برنامه‌ریزی متمرکز داشته باشیم.
مهدوی در توضیح راه حل‌های دیگر بیان می‌کند: باید از طرح‌هایی شبیه تولید قراردادی که پشتیبانی امور دام انجام می‌دهد مانند خرید دام امانی حمایت شود و در واقع بتوانیم دامدار را از تأمین نهاده‌های خودش خاطر جمع کنیم و صرفاً دامدار به کار پرورش دام بپردازد.
به گفته او حداقل یک بازه زمانی سه ساله نیاز است تا جمعیت دام مورد نیاز استان و کشور احیا شود و بعد به سمت تولید بیشتر حرکت کنیم تا دوباره تکانه شدید قیمتی در گوشت دام سبک نداشته باشیم.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی با تأکید بر حمایت دولت و مجموعه حاکمیتی از دامدار به ویژه در روستاها، عنوان می‌کند: بحث عمده در حال حاضر به هم خوردن تعادل عرضه و تقاضاست.
پشتیبانی از دامدار در گرو ضمانت بانکی سنگین
مهدوی به عرضه بیش از اندازه دام در شهریور ۱۴۰۱ اشاره می‌کند و می‌گوید: افزایش قیمت‌ها به ویژه جو در خرداد ۱۴۰۱ سبب شد در شهریور عرضه دام برای فروش زیاد شود چون دامدار دیگر توان تهیه نهاده و نگهداری دام را نداشت و مجبور به فروش دام خود شد و این افزایش قیمت قابل پیش‌بینی بود.
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر اگر دامداری بخواهد از حمایت و پشتیبانی امور دام برخوردار شود برای تأمین نهاده خود باید ضمانت‌نامه بانکی بدهد که این مسئله برای دامدار روستایی ما بسیار مشکل است و دادن ضمانت‌نامه حتی برای تشکل‌ها هم خیلی دردسر دارد.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی در توضیح این مسئله می‌گوید: به عنوان مثال اتحادیه دامداران اگر بخواهد ۲۰هزار تن جو بگیرد و بین دامداران توزیع کند و دامدار ۴ یا ۶ماه دیگر پول نهاده را بدهد اتحادیه باید ۲۰درصد مبلغ را ۶ماه بلوکه کند و یک وثیقه ملکی ببرد که موجب می‌شود هزینه تمام شده نهاده بسیار زیاد باشد. یعنی اگر اتحادیه ۱۰ هزار تن جو بخواهد باید ۲۵میلیارد تومان را بلوکه کند که به این صورت هزینه تمام شده بسیار زیاد خواهد شد، امیدواریم بتوانیم در حل این مسئله به یک تعامل سازنده برسیم.
شاید در این گفت‌وگو به پاسخی ریشه‌ای برای علت گرانی گوشت قرمز رسیده باشیم اما حل این موضوع همدلی و هم‌افزایی همه دستگاه‌های مرتبط را می‌طلبد، آیا دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی با توجه به وارداتی بودن حجم زیادی از نهاده‌های دامی و ضرورت تأمین پروتئین مورد نیاز برای تأمین سلامت همه اقشار جامعه، برنامه‌ای مدون دارند یا خیر؟
خبرنگار: طاهره فجر داودلی
نظر شما